ДАЛИ ВЕШТАЧКАТА ИНТЕЛИГЕНЦИЈА НÈ ПРАВИ ПОМАЛКУ ПАМЕТНИ? НОВО ИСТРАЖУВАЊЕ!

Со појавата на алатки како ChatGPT, вештачката интелигенција станува сè поприсутна во образованието, работата и секојдневниот живот. Но, се поставува едно сериозно прашање – дали оваа зависност од АИ ќе нè направи помалку способни да размислуваме критички и самостојно?

Најголемата загриженост кај експертите е дека користењето на ваквите алатки може да доведе до „отапување“ на менталните процеси, особено кај младите кои сè уште ги развиваат своите когнитивни способности. Наместо да учат да решаваат проблеми и логично да размислуваат, постои ризик дека ќе се потпрат на брзи, автоматизирани решенија.

Научниците од престижниот Масачусетски институт за технологија (МИТ) неодамна спроведоа студија која дополнително ја поттикна оваа дебата. Во текот на четири месеци, тие следеле 54 возрасни учесници, поделени во три групи: едната користела ChatGPT, втората се потпирала на интернет-пребарувачи, а третата користела само сопствено знаење.

Учесниците требало да напишат по три есеи, додека научниците го следеле менталниот ангажман преку електрична активност на мозокот и детална анализа на јазикот што го користеле.

Резултатите биле загрижувачки – оние кои користеле АИ покажале значително понизок когнитивен ангажман. Потешко се сеќавале на она што го напишале и имале помала „сопственост“ над текстот. Дури и кога подоцна требало да продолжат без АИ, нивото на ментална активност останало пониско, што научниците го опишуваат како „когнитивен долг“.

Сепак, авторите на студијата нагласуваат дека ова се прелиминарни резултати, бидејќи само дел од учесниците (18 лица) го завршиле последниот дел од експериментот. Затоа, потребни се подетални истражувања пред да се извлечат конечни заклучоци.

Па, дали АИ нè прави помалку паметни?
Не нужно.
Можеби резултатите се делумно поврзани со дизајнот на самата студија. На пример, групата која не користела АИ имала повеќе време да се запознае со задачата, што може да го објасни зголемениот ментален ангажман – т.н. ефект на запознавање.

Во секој случај, студијата отвора важно прашање: како да најдеме рамнотежа меѓу користењето на вештачката интелигенција и развојот на нашите когнитивни способности? Наместо целосна зависност, можеби решението лежи во паметна интеграција, каде АИ е поддршка – а не замена – за нашето размислување.